Առեւտրային վեճերը տասնամյակներ շարունակ կարմիր գիծ են եղել անդրատլանտյան հարաբերություններում

Հիասթափությունը վրա է հասել ԱՄՆ նախագահ Ջո Բայդենի ընտրությունից երկու տարի անց, երբ պետք է վերբեռնվեին Եվրամիության հետ անդրատլանտյան հարաբերությունները: ԵՄ առաջնորդները բացահայտ խոսում են վեճերի, այլ ոչ միայն բարեկամության մասին: Նրանց խոսքով՝ Վաշինգտոնի հետ հակամարտությունը վերջին բանն է, որ նրանք ցանկանում են, քանի որ Ուկրաինայում պատերազմը մոլեգնում է նրանց շեմին, եւ Ռուսաստանին կանգնեցնելու համար անհրաժեշտ է ընդհանուր վճռականություն: Սակայն փողը սպառնալիք է այս միասնության համար, գրում է AP-ն։ «Եվրոպայում մենք արդեն ունենք պատերազմ։ Վերջին բանը, որ մեզ անհրաժեշտ է, առեւտրային պատերազմն է»,- օրենսդիրներին ասել է Եվրահանձնաժողովի փոխնախագահ Մարգրետ Վեսթագերը: Նրանք քննարկել են ԱՄՆ-ի քաղաքականությունը, որը ԵՄ-ում շատերը համարում են վաղեմի եւ վստահելի դաշնակցին անարդարացիորեն զրկել ամերիկյան շահավետ շուկա մուտք գործելուց: Տարաձայնությունների առարկան Գնաճի նվազեցման մասին ԱՄՆ օրենքն է, որը խրախուսում է ամերիկյան արտադրության կլիմայական տեխնոլոգիաները՝ սուբսիդիաների միջոցով եւ, ըստ ԵՄ-ի, անարդարացիորեն խտրականություն է դնում եվրոպական ընկերությունների նկատմամբ: Անդրատլանտյան գործընկերները վաղուց հպարտանում են ազատ առեւտրով, որը զերծ է ավելորդ սուբսիդիաներից եւ պրոտեկցիոնիզմից, եւ այդ օրենքը Բրյուսելի կողմից ընկալվում է որպես արդար մրցակցության ոգու Վաշինգտոնի դավաճանություն: «(Ամերիկյան) օրենքի տարրերը խաղի կանոնները խախտելու եւ եվրոպական ընկերությունների նկատմամբ խտրականության ռիսկ են պարունակում»,- գրել է Եվրահանձնաժողովի նախագահ Ուրսուլա ֆոն դեր Լյայենը ԵՄ առաջնորդներին տարեվերջյան գագաթաժողովի նախօրեին: Թեեւ անդրատլանտյան հարաբերությունները պետք է ամրապնդեն իրենց դաշինքը, քանի որ նրանք բախվում են Ռուսաստանի եւ ավելի ու ավելի համառ Չինաստանի հետ, կան բազմաթիվ ակնարկներ ընդլայնվող ճեղքվածքի մասին: Սա առավել եւս զարմանալի է, եթե հաշվի առնենք, որ երկու տարի առաջ եվրոպացի առաջնորդները ողջունել են Բայդենի գալը՝ որպես վերադարձ դեպի ջերմ հարաբերություններ եւ փոխադարձ պարտավորություններ՝ Դոնալդ Թրամփի օրոք չորս տարվա ոչ հեշտ հարաբերություններից հետո: Առեւտրային վեճերը տասնամյակներ շարունակ կարմիր գիծ են եղել անդրատլանտյան հարաբերություններում, ինչի մասին վկայում են ինքնաթիռների եւ պողպատի արտահանման սուբսիդիաների շուրջ վեճերը՝ հորմոններով մշակված տավարի մսից մինչեւ սպիրտային խմիչքների արտահանում: Օգոստոսին ԱՄՆ Կոնգրեսի կողմից ընդունված Գնաճի նվազեցման մասին օրենքով նախատեսված սուբսիդիաները հատկապես տհաճ են ԵՄ-ի համար: Օրինակ, էլեկտրամոբիլների գնորդները կարող են մինչեւ 7500 դոլարի հարկային նվազեցում ստանալ, եթե մեքենան աշխատում է Հյուսիսային Ամերիկայում արտադրված մարտկոցով, որը պատրաստվել է մայրցամաքում արդյունահանված կամ մշակված օգտակար հանածոներից: Բացի անդամ պետությունների առաջնորդներին դիմելուց, ֆոն դեր Լյայենը դիմել է նաեւ ԵՄ օրենսդիր մարմնին: «Հատկապես մտահոգիչ են երեք ասպեկտներ։ Նախ, «գնիր ամերիկյանը» տրամաբանությունը, որն ընկած է օրենքի մեծ մասի հիմքում: Երկրորդ՝ հարկային արտոնությունները, որոնք կարող են հանգեցնել խտրականության։ Եվ երրորդ՝ արտադրության սուբսիդիաները, որոնք կարող են անբարենպաստ վիճակում դնել եվրոպական ընկերություններին՝ այս խնդիրների լուծման հարցում»,- ասել է նա։ Ազդանշաններ են եղել սուբսիդիաների «ակն ընդ ական» մոտալուտ մրցավազքի մասին: «Մենք պետք է մեր պատասխանը տանք՝ մեր եվրոպական օրենքը,- ասել է ֆոն դեր Լյայենը,- Մենք պետք է համոզվենք, որ ներդրումային օգնությունը եւ հարկային արտոնությունները ավելի հեշտ եւ ավելի արագ են հասնում համապատասխան ոլորտներին»: ԵՄ գործադիր իշխանության ղեկավարն ասել է, որ հաջորդ ամիս կառաջարկի նախնական ծրագրերը: Ֆոն դեր Լյայենի գրասենյակները 27 անդամ երկրների անունից առեւտրի հարցերի շուրջ բանակցություններ են վարում նաեւ հինգշաբթի օրվա եվրոպական գագաթաժողովում, եւ նա փնտրում է ցանկացած աջակցություն, որը կարող է ստանալ: ԵՄ-ն կարող է ոչ միայն նստել սուբսիդավորման եւ պրոտեկցիոնիզմի գնացքը, այլեւ բողոք ներկայացնել Առեւտրի համաշխարհային կազմակերպություն կամ առեւտրային պատժամիջոցներ կիրառել։ Բայդենն ընդունել է օրենսդրության մեջ «խափանումները» եւ այս ամսվա սկզբին Ֆրանսիայի նախագահ Էմանուել Մակրոնի հետ միասին հայտարարել է, թե «մենք կարող ենք ուղղումներ կատարել»՝ դաշնակիցներին գոհացնելու համար: Սակայն դեմոկրատ օրենսդիրը, որը միջոցառման հիմնական ճարտարապետն է եղել, ասել է, թե մտադիր չէ փոխել այն: Բայց արդեն Ռուսաստանի դեմ պատժամիջոցների ութ փուլերի հարցում ուս ուսի տված լինելով եւ համոզվելով, որ Ուկրաինայի հետ միասնության անհրաժեշտությունը ակնհայտ է, ֆոն դեր Լյայենը ցանկանում է իրավիճակը հեռանկարում տեսնել: «Եկեք երբեք չմոռանանք ավելի լայն պատկերի մասին: Սահմաններին պատերազմն է մոլեգնում»,- ասել է նա: «Հիմա մեր ամենամոտ գործընկերոջ եւ դաշնակցի հետ առեւտրային պատերազմի ժամանակը չէ»: